Beton Bordür Nedir?

Bordür, yol, yaya yolu, park alanı vb. yüzeylerin kenarlarını sınırlamak, şekillendirmek ve korumak amacıyla kullanılan kısa, uzun veya modüler beton elemanlar bütünüdür. Genelde terimin “bordür taşırıcı” gibi farklı adlarla da anıldığı durumlar vardır. Beton bordürler, estetik görünümün yanında yapısal fonksiyonlar da sağlar: su tahliyesine yardımcı olur, bitki dikişi gibi alanları belirler ve asfalt/beton yüzeyin kenarlarının aşınmasını önler.

Ana fonksiyonlar

Kenar sınırlama ve yönlendirme: Yolları, yürüyüş yollarını, yeşil alanları veya odak alanlarını belirler.
Su yönetimi: Bordürler, yağmursuyu incelmesi ve yüzey suyunun uygun şekilde yönlendirilmesi için eğim ve kesitlerle tasarlanır.
Koruma ve dayanıklılık: Beton bordürler, yüzeylerin kenarlarının kırılmasını ve aşınmasını azaltır; özellikle ağır yüke ve çalınmaya karşı dayanıklıdır.
Estetik ve peyzaj: Renk, dize ve profile bağlı olarak çevreye görsel uyum sağlar.
Giriş/çıkış ve güvenlik: Yaya geçişleri, araç yolları ve otopark bölgelerinde güvenlik bariyeri işlevi görür.

Dik bordür (tall/baseline): Genelde taş bloklar veya modüler elemanlar halinde, yol kenarında yük taşıma kapasitesi ve dayanıklılık için tasarlanır. Boylar çoğunlukla 200–400 mm yüksekliğinde olabilir.
Alçak bordür (low-profile): Yaya alanları ve peyzaj kenarlarında kullanılan, estetik amaçlı ince profil. Yüzey kaplamasına uygun olarak ince ve hafif olabilir.
Yoğunluk ve malzeme çeşitleri:
- Betonarme bordürler: Yük taşıma kapasitesi yüksek ve dayanıklı.
- Prefabrik/modüler bordürler: Hızlı montaj için; çeşitli uzunluklarda ve bağlantı sistemiyle gelir.
- Beton çelikli bordürler: İçeride donatı kullanımı, çatlak kontrolü ve dayanım artırımı için.
Profil çeşitleri: Düz, yarım daire (rounded), açık kenarlı (ribbed) veya özel ozalit profiller gibi birçok şekil.

Ana malzeme: Portland çimentosu, agregalar (kum, çakıl), su ve gerektiğinde katkılar (yağmur suyu permeabilitesi, kırılmaya karşı dayanım için katkılar).
Dayanım sınıfları: C20/25, C25/30 gibi çimentolu sınıflarda sınıflandırılır; kullanım amacı ve yük gereksinimlerine göre seçilir.
Prefabrik vs. dökme:
- Prefabrik bordürler: Karada üretim gezileriyle fabrikada döküm sonrası montaja hazır hâlde.
- Dökmeli bordürler: Şantiye ortamında yerinde döküm. Esneklik sağlar, özel profil ve eğimler bu yöntemde daha kolay elde edilir.
Yüzey kaplamaları: Su iticiliği, don ve çözünme karşı dayanıklılık için yüzey kaplamaları uygulanabilir (koruyucu boyalar, özel kaplamalar).

Yüzey hazırlığı: Zeminin temiz, bombaj ve sıkıştırılmış olması gerekir; temizlik ve gerekirse temel inşası.
Yerleşim: Bordür hattı boyunca uygun eğim ve su akış yönü belirlenir; bazı projelerde drenaj için hafif eğim verilir.
Bağlantı ve montaj: Prefabrik bordürler için bağlantı elemanları veya montaj olukları kullanılır; dökme bordürlerde temel yükselmesiyle birlikte şekil verilir.

Toleranslar: Montaj sırasında yüzey düzlüğü ve yüksekliğin sahada verilen toleransla